Μυϊκός τόνος - Υπερτονία - Υποτονία

Η κατάσταση ετοιμότητας στην οποία βρίσκονται όλοι οι μύες του σώματος για να ανταποκριθούν άμεσα σε εντολή για κίνηση, είναι αυτό που ονομάζουμε μυικό τόνο. Ο κάθε μύς βρίσκεται συνεχώς σε μια λανθάνουσα τονική κατάσταση, ακόμη και σε πλήρη ανάπαυση.
Τον μυικό τόνο αντιλαμβανόμαστε, όταν μετακινούμε παθητικά ένα μέλος. Διαπιστώνουμε τότε μια, έστω και μικρού βαθμού αντίσταση.
Ο μυικός τόνος ποικίλλει σε βαθμό, όχι μόνο σε παθολογικές καταστάσεις, αλλά και σε φυσιολογικές συνθήκες. Είναι διαφορετικός σε διάφορα μέρη του σώματος κι αλλάζει από στιγμή σε στιγμή. Οι διαφορές αυτές σε ένταση, σε χρόνο και σε μέλη του σώματος, εξαρτώνται από την στάση του σώματος, την ψυχική κατάσταση και το επίπεδο της συνείδησης. Στον ύπνο διατηρείται ο ελάχιστος βαθμός μυικού τόνου.
Ακόμη, ο μυικός τόνος μεταβάλλεται ποσοτικά, ποιοτικά και τοπογραφικά κατά την κίνηση.
 

Την σημασία του μυικού τόνου σαν ενεργητική και όχι παθητική λειτουργία, αντιλαμβάνεται κανείς αν υποθέσει την πλήρη, ακαριαία και συνολική κατάργησή του, οπότε το ανθρώπινο σώμα θα καταρρεύσει. Τις αρθρώσεις και τον σκελετό γενικά στηρίζει ο μυικός τόνος των αντιβαρικών λεγόμενων μυών, των μυών δηλ. που αντιστέκονται στην βαρύτητα.

Διακρίνουμε 3 είδη μυικού τόνου:
Α) ο ελάχιστος μυικός τόνος κατά την ανάπαυση, που καλείται υπολειμματικός
Β) ο μυικός τόνος κατά την στάση, ο οποίος συντελεί στην διατήρηση τής όρθιας στάσης που καλείται στασικός τόνος
Γ) ο μυικός τόνος κατά την κίνηση, μεταβαλλόμενος εκάστοτε, ανάλογα με τις κινητικές ανάγκες για επίτευξη κίνησης και καλείται μυικός τόνος συνοδείας ή υποστήριξης.
 

Η λειτουργία του μυικού τόνου εξασφαλίζεται με αντανακλαστικό μηχανισμό, στον οποίο παίρνουν μέρος ανατομικοί σχηματισμοί κατεσπαρμένοι σ’ όλη την έκταση του νευρικού συστήματος. Αφετηρία του μηχανισμού αυτού, όπως και κατάληξή του, είναι ο ίδιος ο μύς, κι αυτό καλείται μυοτατικό αντανακλαστικό.
Υπερτονία και υποτονία είναι όροι που περιγράφουν διαταραχές του μυικού τόνου που παρουσιάζονται σε παθολογικές καταστάσεις, δηλ. όταν υπάρχει βλάβη σε συγκεκριμένα τμήματα του νευρικού συστήματος.
Υποτονία είναι η μείωση της αντίσταση του μυός στην επιμήκυνση, επομένως η μείωση του μυικού τόνου. Χαλάρωση είναι η πλήρης απώλεια του μυικού τόνου.
Υπερτονία ή σπαστικότητα, είναι η αυξημένη αντίσταση του μυός στην επιμήκυνση.

Βιβλιογραφία:

1.Νευρολογία. Παπαγεωργίου και συνεργάτες. Εκδ. Παρισιάνος.