Καθιερώνοντας ρουτίνες ύπνου στα παιδια
Βασισμένο στο: “Establishing Bedtime routines for Children” του Αμερικανικού Συλλόγου Εργοθεραπείας (AOTA)
Ο ύπνος είναι απαραίτητο μέρος της ημέρας μας για να εξασφαλίσουμε ότι είμαστε υγιείς και έτοιμοι να ασχοληθούμε με ότι έχει να μας προσφέρει η ζωή. Ο ύπνος και πιο συγκεκριμένα ο επαρκής ύπνος είναι σημαντικός για την εκμάθηση των παιδιών.
Ο άριστος ύπνος βοηθά στην εξασφάλιση της ικανότητας των παιδιών να συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες στο σχολείο αλλά και στο σπίτι, γεγονός που προάγει την ανάπτυξη και την εξέλιξή τους. Οι γονείς συχνά προσπαθούν σκληρά να υιοθετήσουν μια ρουτίνα ύπνου τα παιδιά τους, ώστε να πηγαίνουν συγκεκριμένη ώρα για ύπνο. Μια ρουτίνα ύπνου μπορεί να βοηθήσει και τους γονείς αλλά και τα παιδιά να μετατρέψουν αυτή την καθημερινή δραστηριότητα του ύπνου σε μια ευχάριστη εμπειρία.
Ο ύπνος είναι ένα από τα πολλά καθημερινά έργα (δραστηριότητες), όπου οι εργοθεραπευτές βοηθούν να προαχθεί. Οι ακόλουθες συμβουλές είναι από παιδιατρικούς εργοθεραπευτές που έχουν την εμπειρία στην εκπαίδευση των γονέων για την παραγωγή υγιών καθημερινών ρουτινών, συμπεριλαμβανομένου και του ύπνου.
Αν θέλετε να ... Kαθιερώσετε μία συγκεκριμένη ώρα ύπνου και μία ρουτίνα ύπνου:
Επιλέξτε μια συγκεκριμένη ώρα ύπνου, η οποία είναι κατάλληλη για το παιδί σας, βάσει της ηλικίας του και του προγράμματός του, και μείνετε συνεπής σε αυτή ακόμη και τα Σαββατοκύριακα και κατά την διάρκεια των διακοπών. Αν έχετε περισσότερα από ένα παιδί, μπορείτε να προσδιορίσετε διαφορετικές ώρες ύπνου, ώστε να εξασφαλίσετε ότι θα βοηθηθεί κατάλληλα το καθένα.
Δημιουργήστε μία αναμενόμενη, τακτική σειρά βημάτων προετοιμασίας για τον ύπνο περίπου μισή ώρα πριν.
Αν το παιδί μιλάει, κάνετε υπενθυμίσεις για το ότι πλησιάζει η ώρα του ύπνου, λέγοντας του για παράδειγμα “Πρώτα τρώμε βραδινό, μετά παίζουμε, στη συνέχεια κάνουμε μπάνιο και βάζουμε τις πιτζάμες μας. Μετά διαβάζουμε ένα παραμύθι και ξαπλώνουμε στο κρεβάτι να κοιμηθούμε”
Για να ενισχύσετε την ρουτίνα του ύπνου, ενθαρρύνετε το παιδί να λάβει μέρος στην διαδικασία. Ρωτήστε ποιο βήμα έρχεται στη συνέχεια∙ αφήστε σε εκείνο την επιλογή των βιβλίων, τραγουδιών κλπ. Και προτείνετε του να βαλει στο κρεβάτι του ένα αγαπημένο του παιχνίδι, όπως μία κούκλα ή ένα αρκουδάκι. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε ένα ‘’μεταβατικό στοιχείο’’, π.χ. μια κουβέρτα ή ένα μαλακό παιχνίδι.
Αν θέλετε να ... Βοηθήσετε το παιδί να χαλαρώσει και να είναι έτοιμο να κοιμηθεί.
Αποφύγετε την άσκηση ή την τηλεόραση αμέσως πριν την ώρα του ύπνου, διότι έτσι το παιδί μπορεί να γίνει πιο δραστήριο, γεγονός που θα δυσκολέψει την διαδικασία του ύπνου.
Ως μέρος της ρουτίνας ύπνου, ζητήστε από το παιδί να μαζέψει και να αφήσει τα παιχνίδια του. Η μείωση της ακαταστασίας μπορεί να βοηθήσει το παιδί να επικεντρωθεί στην διαδικασία του ύπνου.
Απενεργοποιήστε την τηλεόραση και προτιμήστε χαλαρωτική μουσική πριν τον ύπνο για να χαλαρώσει και να λάβει το σήμα ότι φτάνει η ώρα του ύπνου.
Αν θέλετε να ... Βοηθήσετε το παιδί να νιώσει άνετα την ώρα του ύπνου.
Αν το παιδί εκφράζει φόβο για το σκοτάδι, προσθέστε στην διαδικασία πριν τον ύπνο, τον έλεγχο της ντουλάπας ́η κάτω απ’ το κρεβάτι. Επίσης ένα φωτάκι νυκτός μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του φόβου.
Χαμηλώστε τα φώτα, καθώς ετοιμάζεται για το κρεβάτι, ώστε το παιδί να προετοιμαστεί για το σκοτάδι και να ενισχύσετε το αίσθημα ότι το βράδυ είναι για ύπνο.
Λάβετε υπόψιν σας τις αισθητηριακές εμπειρίες: οι πιτζάμες ή η κουβέρτα προκαλούν φαγούρα; Αναπνέουν τα υφάσματα; Το δωμάτιο είναι πολύ ζεστό; Ή πολύ κρύο; Μπαίνει πολύ φως από τα παράθυρα; Υπάρχουν έντονες μυρωδιές, για παράδειγμα από την κουζίνα;
Υποστηρίξτε το παιδί λέγοντας του <<Πιστεύω σε εσένα>> ή <<Ξέρω ότι μπορείς να τα καταφέρεις.>> ,σε απάντηση σε τυχόν άγχη ή φόβων που επηρεάζουν τον ύπνο. Ξεπερνώντας τον φόβο σε ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση.
Αν θέλετε να ... Διασφαλίσετε ότι το παιδί είναι ασφαλές κατά την διάρκεια που κοιμάται μόνο του.
Για μικρά παιδιά, βοηθήστε την πρόληψη του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS), με το να μην βάζετε αντικείμενα, όπως κουβέρτες ή λούτρινα ζώα στην κούνια. Ελαχιστοποιήστε τα ζωάκια και τα πολλά παιχνίδια στο κρεβάτι οποιουδήποτε παιδιού, διότι πρέπει να υπάρχει το αίσθημα πως το κρεβάτι είναι για ύπνο και όχι για παιχνίδι.
Αν το παιδί σηκώνετε και πηγαίνει τουαλέτα ενδιάμεσα του ύπνου, τοποθετήστε φωτάκια νυκτός στο δωμάτιο και στο μπάνιο.
Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν κορδόνια που κρέμονται ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν πνιγμό. Αν υπάρχει κίνδυνος να πέσει από το κρεβάτι, μπορείτε να τοποθετήσετε ένα μεγάλο μαξιλάρι στο πάτωμα, ώστε να αποφευχθεί ο τραυματισμός. Επίσης μπορείτε να χρησιμοποιείται ένα μόνιτορ ή σύστημα ενδοεπικοινωνίας για να ελέγχετε τις ανάγκες του παιδιού οποιαδήποτε στιγμή.
Αν θέλετε να ... Βοηθήσετε τα παιδία να γίνουν πιο ανεξάρτητα κατά την διαδικασία της προετοιμασίας για τον ύπνο.
Από την ηλικία των 2 μηνών, τοποθετήστε το παιδί στο κρεβάτι του πριν κοιμηθεί έτσι μπορεί να αποκοιμιέται ανεξάρτητο. Οι λευκοί ήχοι προσφέρουν χαλάρωση και να καλύψουν άλλους ήχους. Μηχανήματα ήχου, ανεμιστήρες ή ακόμη και ενυδρεία μπορούν να χαρακτηριστούν ως λευκοί ήχοι.
Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας δεν καταναλώνει κατά την διάρκεια της ημέρας, ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη. Τα μεγαλύτερα παιδιά πρέπει να πηγαίνουν στο κρεβάτι τους την καθιερωμένη ώρα, ακόμη κι αν δεν νιώθουν κουρασμένα, επίσης καλό θα ήταν να μην αποκοιμιούνται σε άλλα δωμάτια, ώστε να πρέπει να μεταφερθούν στο κρεβάτι τους.
Ενθαρρύνετε τους να διαβάζουν ή να τους διαβάζετε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να χαλαρώσουν.
Όταν ένα παιδί είναι αρκετά μεγάλο, μπορεί να μάθει και να τακτοποιεί το ίδιο το κρεβάτι του.
Μετάφραση: Κωνσταντίνα Μυρεσιώτη, Εργοθεραπεύτρια
Πίσω